Category: Harselaar Zuid

Unieke expositie in Museum Nairac.

Een ongebruikelijke maar vruchtbare samenwerking: Archeologie en beeldende kunst. Bij opgravingen worden regelmatig vondsten gedaan die na selectie worden weggegooid. Jammer want zij kunnen een bron van inspiratie voor beeldende kunstenaars vormen. In Barneveld – Harselaar Zuid werd twee jaar geleden een aantal middeleeuwse waterputten gevonden. Een enthousiaste beeldend kunstenaar in de persoon van Julia Borsboom zag direct de mogelijkheden van dit historische materiaal met een bijzonder resultaat tot gevolg Continue reading (H)OUTPUT

De vondst van een zeldzame jachtpijl wijst op de aanwezigheid van een wildvorster en de graaf/hertog van Gelre.

De graaf van Gelre,  Reinoud II, benoemde in 1326 een aantal vorsters langs de randen van de Veluwe. Brant en Evert van Wedinchem hoorden bij deze beambten. Waarschijnlijk werd het ambt overigens opnieuw bevestigd en bestond het al eerder.

Bij aanvang van het onderzoek werd rekening gehouden met de mogelijkheid dat resten van het wildvorsters goed gevonden zouden worden. Er zijn vier opeenvolgende middeleeuwse erven aangetroffen waaruit geconcludeerd kan worden dat hier al eeuwen een familie woonde. Mogelijk namen zij al langer een bijzondere positie in. Zij bouwden in de tiende eeuw in ieder geval een van de eerste boerderijen. Grote delen van de Geldere Vallei waren vanaf de Romeinse tijd verlaten. De bewoners van een in eerste instantie kleine boerderij verkregen in de loop van de tijd een bijzondere positie. Maar hoe bewijs je dat? Was het erf misschien van een bijzondere aard of zijn er vondsten die een aanwijzing  kunnen geven? We zijn sterk afhankelijk van wat we in de bodem aantreffen.

Eerder werd al opgemerkt dat er iets bijzonders met het erf aan de hand is, maar verder onderzoek moet aantonen hoe dit precies moet worden geduid. Natuurlijk moet je ook een beetje geluk hebben. Twee weken geleden vonden we een belangrijk stukje van de puzzel. Een ongeveer 8 cm lange pijlpunt. Dergelijke zeldzame grote pijlpunten werden gebruikt als jachtpijlen bij de jacht op herten en zwijnen en worden rond de veertiende eeuw gedateerd. Alleen de graaf van Gelre had het recht om op groot wild te jagen. Een jachtpijl is daarom een belangrijke aanwijzing die de verbinding legt tussen de wildvorster van Wedichem, die behulpzaam moest zijn bij de jacht, en de graaf van Gelre. Op onderstaand schilderij is een dergelijke jacht afgebeeld, waarbij de linker jager een vergelijkbare pijl richt op een zwijn. Jammer genoeg weet ik niet van wanneer het schilderij is. Ik houd mij aanbevolen voor verdere informatie over dit schilderij.

 Afgelopen zaterdag  werd de opgraving druk bezocht. De bezoekers werden onthaald door een middeleeuws gezelschap van Werkplaats Oddenecht en kregen daarbij uitleg over de kleding en rol van monniken, ministerialen, knapen en lijfeigenen uit de tijd van de gevonden boerderijen. Verderop werden vondsten getoond, konden kinderen enthousiast zelf opgravingen verrichten, werd uitleg gegeven over het hoe en waarom van een opgraving en nog veel meer. De komende weken wordt de opgraving afgerond. Dan begint de periode van analyse waarbij veel specialisten betrokken zijn.

De scherven moeten worden onderzocht, van de botten wordt bepaald van welke dieren deze afkomstig zijn, stuifmeelkorrels, zaden en granen worden onderzocht, hout gedateerd en de ‘vlekjes’ in het zand verder bekeken. Wanneer over ongeveer 2 jaar al deze onderzoeken klaar zijn hebben we een prachtig beeld van de geschiedenis van dit gebied. We begrijpen dan beter wanneer men hier kon wonen en hoe men leefde. Hopelijk zullen we dan ook weten of de wildvorster Brant van Wedichem hier zijn roots had.

Net binnen de blauwe zone ligt een mogelijke palisade terwijl aan de randen van het rode vlak vermoedelijk een gebouw herkenbaar is.

 

Half augustus 2015 zijn weer bijzondere vondsten gedaan. Voor veel mensen zijn de donkere vlekjes in het gele zand niet echt spannend. Wanneer deze echter precies worden ingetekend, tekent zich hier de plattegrond van een meer dan 2000 jaar oude boerderij af! Ieder donker vlekje is ontstaan door het verrotten van een paal die hier heeft gestaan. Op de foto is bij elk wit kaartje een paalspoor gevonden. Vooraan zie je binnen het kader waar de boerderij stond van links naar rechts aan weerszijden 3 of 4 palen. Misschien stonden hier de runderen in stalboxen. Bijzonder is dat hier ook een waterput is gevonden. Deze bevatten vaak verkoolde zaden en stuifmeel dat ons veel kan vertellen over het landschap en de gewassen die men verbouwde. Een enkele keer wordt er ook nog een voorwerp van hout in aangetroffen. Deze kunnen met speciale technieken nauwkeurig worden gedateerd. Tijdens de opgraving worden zoveel mogelijk gegevens verzameld die later worden uitgewerkt waardoor een zo compleet mogelijk verhaal kan worden verteld. Waarschijnlijk was deze boerderij ongeveer honderd jaar voordat Julius Caesar Nederland binnen trok bewoond. Er is tenminste nog een boerderij uit deze periode gevonden of beide gelijktijdig bewoond waren of na elkaar weten we nog niet. Daarvoor moet nog veel analysewerk worden gedaan.
Het volgende nieuwsbericht gaat over een heel bijzondere boerderij uit de tiende tot dertiende eeuw die ook gevonden is. 

 

Op de foto is de grote bootvormige boerderij te zien.

Rondleidingen: Voor iedereen die de eerste resultaten van de opgravingen wil bekijken is er vrijdag 21 augustus de mogelijkheid. Om 13.00 en 14.30 worden er rondleidingen gegeven. Parkeren kan op de parkeerplaats van het zalencentrum Hoefslag aan de Wencopperweg. Verzamelen aan de achterzijde van de parkeerplaats. Bezoekers krijgen deskundige uitleg.

Inmiddels zijn ook twee boerderijen gevonden uit ongeveer de elfde of twaalfde eeuw. Zij stonden op korte afstand van elkaar en wij vermoeden dan ook dat men eerst in de ene boerderij heeft gewoond en na verloop van tijd deze heeft moeten verlaten en een nieuwe heeft gebouwd. Bijzonder is dat er precies tussen de beide boerderijen twee dierengraven zijn gevonden. Op de foto zien we de grootste boerderij met licht gebogen lange zijden. Deze is ongeveer 27 meter lang! Deze boerderijen zijn ouder dan de eerste vermelding van het wildvorstersgoed Wedichem uit 1326. Er was dus al bewoning voordat de graaf van Gelre hier een vorster aanstelde.